Onderzoek naar het oorlogsverleden van instellingen voor psychiatrie en gehandicaptenzorg van start.

NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies

 

Uitnodiging Kick-off

 

Op 14 maart 2019 is het onderzoek naar de rol van instellingen voor psychiatrische patiënten en mensen met een verstandelijke beperking in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog officieel gestart, in aanwezigheid van Paul Blokhuis, Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het onderzoek wordt uitgevoerd door onderzoekers van NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies, in opdracht van de Stichting Vergeten Slachtoffers Tweede Wereldoorlog.

 

Paul Blokhuis, Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport: “Ik ben zeer gemotiveerd om dit belangrijke onderzoek naar deze vergeten groep te ondersteunen.”

 

Armand Höppener, voorzitter Stichting Vergeten Slachtoffers Tweede Wereldoorlog: “Het is een belangrijke dag voor alle mensen met familieleden die tijdens de oorlogsjaren in de instellingen verbleven. Het onderzoek naar de historische feiten zal duidelijk maken wat er tijdens de oorlogsjaren in de instellingen is gebeurd. Het is ook een belangrijke dag voor alle instellingen, professionals en cliënten en hun belangenorganisaties, omdat parallel aan het onderzoek nu een tijdvak aanbreekt van eigen inzicht over deze periode.”

 

Frank van Vree, directeur NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies: “Het is belangrijk dat dit onderzoek verricht wordt, en dat wij, als samenleving, onder ogen zien wat de gevolgen van de bezetting waren voor de bewoners van psychiatrische instellingen en de gehandicaptenzorg. Juist omdat het hier gaat om de zwakste groepen in de samenleving, groepen die in normale tijden al weinig worden gehoord en er ook in de geschiedschrijving vaak bekaaid afkomen.”

 

Een grondig onderzoek naar de situatie in Nederlandse instellingen voor psychiatrische en gehandicaptenzorg tijdens de Tweede Wereldoorlog zal familie en personeel en bestuurders van instellingen duidelijkheid verschaffen over de situatie tijdens de Tweede Wereldoorlog. Onderzoekers van het NIOD zullen de ontwikkelingen in de instellingen voor psychiatrie en gehandicaptenzorg tijdens de bezetting systematisch in kaart brengen. Daarbij staat de vraag centraal wat de gevolgen waren van de bezetting voor de patiënten. Daarnaast wordt onderzocht in hoeverre Nationaalsocialistische opvattingen over psychiatrische patiënten en mensen met een verstandelijke beperking een aanwijsbare rol hebben gespeeld in het beleid binnen de instellingen.


Achtergrond

In 2015 zonden EO en RTV Utrecht de reportage ‘Het verzwegen oorlogsleed van psychiatrische patiënten’ uit. Daarop schreef toenmalig Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Martin van Rijn dat het een goede zaak zou zijn als instellingen onderzoek zouden doen naar het eigen oorlogsverleden. In 2016 vond het congres ‘Vergeten slachtoffers tijdens WOII in de GGz’ plaats, waar professor Ismee Tames (NIOD, Universiteit Utrecht) en professor Joost Vijzelaar (Universiteit Utrecht) pleitten voor een landelijk onderzoek. In 2017 presenteerden Marco Gietema en Cecile aan de Stegge het boek Vergeten Slachtoffers. Psychiatrische inrichting De Willem Arntsz Hoeve in de Tweede Wereldoorlog, waaruit bleek dat bij de Willem Arntzhoeve in Den Dolder de sterftecijfers hoog waren en de invloed van de NSB zeer voelbaar. Inzicht in de landelijke situatie ontbreekt echter nog. Om onderzoek naar dit onderwerp te faciliteren werd de Stichting Vergeten Slachtoffers Tweede Wereldoorlog opgericht door GGz Nederland en de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN).

 

Over de Stichting Vergeten Slachtoffers Tweede Wereldoorlog

De Stichting Vergeten Slachtoffers Tweede Wereldoorlog is opgericht om landelijk onderzoek te laten uitvoeren naar de geschiedenis van instellingen voor psychiatrische- en gehandicaptenzorg tijdens de Tweede Wereldoorlog. De Stichting streeft er naar dat de uitkomsten van het onderzoek door de sector gebruikt worden als input voor herinnering aan de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, en ter bestrijding van stigmatisering van psychiatrische patiënten en mensen met een beperking, en het bevorderen van inclusie. De Stichting Vergeten Slachtoffers Tweede Wereldoorlog is een samenwerkingsverband tussen GGz Nederland en de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN).

 

Over NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies

Het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies verricht wetenschappelijk onderzoek naar oorlog, Holocaust en genocide. Centraal staat de vraag naar de uitwerking van oorlogen, de Holocaust en andere genociden op individu en samenleving. Het NIOD stelt daarnaast archieven en collecties over oorlog, de Tweede Wereldoorlog in Nederland en Nederlands-Indië, de Holocaust en andere genociden in de 20ste en 21ste eeuw beschikbaar voor alle belangstellenden.

 

 

Kick off onderzoek Psychiatrie en Gehandicaptenzorg WOII: staatsecretaris Paul Blokhuis, Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport slaat de handen ineen met Armand Höppener, voorzitter Stichting Vergeten Slachtoffers Tweede Wereldoorlog en Frank van Vree, directeur NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust en Genocidestudies. (Foto: Mel Boas)


Noot voor de redactie – niet voor publicatie
Voor beeldmateriaal, informatie en interviewaanvragen kunt u contact opnemen met Marjon van der Veen, teamleider communicatie en persvoorlichting NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies, communicatie@niod.knaw.nl of 06 12415754.